Towarzystwo Urbanistów Polskich

The Society of Polish Town Planners and the Country Spatial Development Committee are deeply alarmed by the information that the regional UN Habitat Warsaw office would no longer be situated in Poland. The invaluable contribution of the UN Habitat Warsaw office in the disciplines of spatial development, urban policy, environment integration, exchange of experiences and international cooperation ought not to be squandered.

jako elementu zintegrowanego planowania rozwoju kraju

Stanowisko Głównej Komisji Urbanistyczno-Architektonicznej
Przyjęte na XV posiedzeniu Komisji w dniu 26 listopada 2010 roku

Znaczenie ładu przestrzennego, jako nierozłącznego atrybutu rozwoju zrównoważonego rozumianego w szerokim, zintegrowanym ujęciu, dla warunków życia obywateli, funkcjonowania gospodarki i szans rozwojowych Państwa spowodowało, że w krajach cywilizowanych racjonalizacja procesów przestrzennych stała się jednym z najważniejszych zadań władz publicznych. Również w Polsce za racjonalność procesów przestrzennych, za ład przestrzenny decydujący o wartości, jakości i tożsamości polskiej przestrzeni odpowiedzialność ponosi Państwo i jego władze publiczne – rządowe i samorządowe. Ład przestrzenny ma szereg aspektów:

Najkrótszy krytyczny pogląd ws. projektowanych i poddanych konsultacjom społecznym „Założeń…” można by zamknąć w następującym stwierdzeniu: projekt ustawy miał dotyczyć tzw. pionowego podziału działki budowlanej (tj. ustanowienia odrębnej własności lub użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej), a nie proponowanego ustanowienia „odrębnej własności obiektów budowlanych”. Co najmniej od połowy lat 90. ub. wieku, wobec „przyspieszenia inwestycyjnego” widocznego zwłaszcza w dużych miastach, dyskutowano o konieczności wprowadzenia do obrotu prawnego (i ekonomicznego) takiego pewnego (i możliwie trwałego) tytułu do nieruchomości gruntowych, który umożliwiałby realizację zabudowy finansowanej m. in. na podstawie kredytów hipotekowanych na prawie do nieruchomości, „nad” lub „pod” nieruchomościami niezbywalnymi (w szczególności infrastrukturą drogową i kolejową). Planowane już wówczas zespoły zabudowy śródmiejskiej (także w fazie planów zagospodarowania przestrzennego) ustalały „przestrzenne” zasady „nawarstwiania się” struktur budowlanych i inżynierskich (w szczególności w nawiązaniu do terenów i obiektów infrastruktury kolejowej), okazywało się jednak, że ich realizacja napotyka na bariery finansowania, wynikające z faktu, że przestrzenie te mogły być udostępniane inwestorom – co najwyżej - na podstawie 30. letnich dzierżaw. Taki tytuł do nieruchomości nie pozwalał na zabezpieczenie finansowania zwłaszcza dla inwestycji dużych, trwałych, o długim okresie amortyzacji, w szczególności takich, których fragmenty (elementy takie jak lokale użytkowe lub mieszkania) można byłoby wydzielać i sprzedawać wraz z proporcjonalnym udziałem w nieruchomości gruntowej, z którą byłyby związane. Wówczas stało się oczywiste, że taka specyficzna „wirtualna” nieruchomość powinna mieć właściwie wszystkie prawne cechy tradycyjnie rozumianej nieruchomości gruntowej, w szczególności powinna być „zbywalna” z możliwością ustanawiania dla niej księgi wieczystej z wszystkimi jej atrybutami. Tego typu rozwiązania były zresztą od dawna znane „na Zachodzie” i (pomimo swoich krajowych specyfik) zwykle określane uogólnionym terminem „air rights” (tj. „praw do powietrza”). W Polsce poszukiwali takich rozwiązań zagraniczni inwestorzy nieruchomościowi, gotowi uczestniczyć w realizowaniu złożonych przedsięwzięć urbanistycznych, jednakże nie znajdowali w polskich przepisach odpowiedników narzędzi prawnych stosowanych dość powszechnie na zachodnich rynkach nieruchomości.

Informacja ws. wyroku NSA dot. m.in. relacji pomiędzy  studium gminnym
a decyzjami o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu

Wyrok został wydany 6.VIII.2009 r. w rozprawie kasacyjnej przez trzyosobowy skład NSA w Warszawie [II OSK 1250/08 ]. Dotyczył sprawy wydania przez prezydenta miasta T. (Torunia ?) decyzji o warunkach zabudowy dla „budynku mieszkalnego wielorodzinnego, z sześcioma mieszkaniami i parkingiem podziemnym” - „w sąsiedztwie zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, dwukondygnacyjnej o charakterze szeregowym i jednokondygnacyjnej gospodarczej.”

Skarżący niekorzystne dla niego decyzje i wyroki Prezydenta miasta T., SKO i WSA, wnoszący o kasację do NSA, wskazał m. in. na „zapis Studium uikzp miasta T. (...) zgodnie z którym, na przedmiotowym terenie przewidziano zabudowę mieszkaniową jednorodzinną”.