Towarzystwo Urbanistów Polskich

Niniejsza opinia, odnosząca się do projektu Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju "Polska 2030, Trzecia fala nowoczesności" ma charakter ogólny - odnosi się przede wszystkim do podstawowych założeń dokumentu, przygotowanego przez Zespół Doradców Strategicznych Premiera RP.

1. Środowisko osób zrzeszonych w TUP wyraża zadowolenie, iż dokument ten podkreśla znaczenie Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowanie Kraju 2030, jako dokumentu o randze strategicznej, kluczowego dla poprawy stanu zagospodarowania przestrzennego kraju. Po zatwierdzeniu KPZK 2030 przez Radę Ministrów zakładamy, iż dojdzie do uspójnienia zapisów tego Projektu z przyjętą już Koncepcją.
2. Naszym zdaniem Projekt ten w części tzw. implementacyjnej jest dokumentem formalnie odpowiadającym działaniom krótkookresowym czyli usuwającym bariery prawne i instytucjonalne związane z naszym zapóźnieniem cywilizacyjnym, a nie dokumentem ramowym, strategicznym i koordynującym inne dokumenty o charakterze średniookresowym.
3. Treść i forma Projektu nie jest zgodna z przypisaną mu funkcją w systemie planowania strategicznego na rzecz rozwoju Polski, czyli z rolą i rangą przypisanymi mu ustawą o polityce rozwoju.
   Tags: Opinia

19 września 2011 roku zmarł w Stuttgarcie po długiej i ciężkiej chorobie Andrzej Jędraszko, wybitny urbanista, planista przestrzenny i publicysta. Choć od wielu lat mieszkał zagranicą, do końca życia działał aktywnie na rzecz przemian zachodzących w samorządzie terytorialnym i gospodarce przestrzennej w Polsce, głównie poprzez pomoc ekspercką, szkoleniową oraz działalność doradczą i publikacyjną.
Życie i kariera zawodowa Andrzeja potoczyły się niezwykłymi drogami. Splot planowanych zamierzeń, zobowiązań zawodowych i nieprzewidywalnych wydarzeń, a zwłaszcza wprowadzenie stanu wojennego w Polsce sprawił, iż znaczną część życia zawodowego spędził za granicą. Dzięki wszechstronnej wiedzy, nieprzeciętnemu talentowi, ogromnej pracowitości i zaangażowaniu, Andrzej stał się wysoko cenionym międzynarodowym ekspertem i specjalistą w dziedzinie planowania i rozwoju przestrzennego. Dla nas, kolegów i przyjaciół z okresu warszawskiego, z Biura Urbanistycznego Warszawy – później Pracowni Urbanistycznej Warszawy czy też Instytutu Kształtowania Środowiska, pozostał przyjacielem i wybitnym urbanistą, autorem i współautorem wielu wspólnie opracowywanych planów, programów rozwoju i prac badawczych.

Motto: „Gaździno, a ile to kosztuje u Was pobyt ? Panocku, w tym więksym pokoju 100 złotych za dzień, a w tym mniejsym - 150. Dlaczego !? A bo wicie, z tego mniejsego zobacycie Giewont, a z tego winksego - tylko stodołę Józka Gąsienicy!” [zasłyszane].

Jak rozumieć „ład przestrzenny” ?

Termin „ład przestrzenny” używany przez urbanistów (i nie tylko !) od dziesiątków lat, przepisem został po raz pierwszy zdefiniowany dopiero ponad 8 lat temu, w ustawie z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym [dalej: ustawa o PiZP]. Stało się tak pomimo tego, że już w ustawie z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym sprawy ładu przestrzennego wymieniono na pierwszym miejscu wśród zadań własnych gminy [Art.7.1.Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy: 1) ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej, (…)]. Ilekroć w ustawie o PiZP jest mowa o ładzie przestrzennym to zgodnie z przepisem art. 2 pkt 1 – „należy przez to rozumieć takie ukształtowanie przestrzeni, które tworzy harmonijną całość oraz uwzględnia w uporządkowanych relacjach wszelkie uwarunkowania i wymagania funkcjonalne, społeczno-gospodarcze, środowiskowe, kulturowe oraz kompozycyjno-estetyczne”. Charakterystyczne jest to, że wśród cech ładu przestrzennego wcale - wbrew dość powszechnej opinii oraz głosom krytyków - nie dominują kwestie „kompozycyjno-estetyczne”. Istotą ładu przestrzennego jest bowiem harmonijna całość oraz uporządkowane relacje wielu dotyczących przestrzeni uwarunkowań i wymagań, w tym społeczno-gospodarczych. Ład przestrzenny jest też nieodłącznym atrybutem konstytucyjnie gwarantowanego rozwoju zrównoważonego. Może dla uniknięcia nieporozumień należało zamiast terminu „ład” użyć (przez analogię do tego pojęcia w angielskim, francuskim, niemieckim i innych językach) słowa „porządek” (przestrzenny)?

… podsumowanie wystąpienia Autora „Planistyczna rola gminy w przygotowaniu inwestycji” wygłoszonego 9 czerwca 2011 r. w Józefowie k/ Warszawy, podczas XIV Konferencji Izby Projektowania Budowlanego i Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa „Inwestor i projektant w kształtowaniu przestrzeni”.

Ustawodawca bardzo obszernie i dość szczegółowo określił problematykę szeroko rozumianej sfery inwestycyjnej do stanowienia w dokumentach planistycznych gminy samorządowej – określających jej politykę przestrzenną (definiowaną w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy; dalej: studium, studium uikzp, studium gminne), a także w przestrzennym prawie miejscowym (stanowionym w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego; dalej: mpzp, plany miejscowe, plany zagospodarowania), spójnym ze studium gminnym, które ma służyć realizacji tejże polityki przestrzennej (a za jej pośrednictwem - także w strategii rozwoju gminy). Ustawodawca określił też sposób i zakres powiązania ustaleń planów miejscowych z dokumentami o charakterze finansowym i rzeczowym (prognoza skutków finansowych uchwalenia planu miejscowego oraz załącznik o sposobie realizacji, zapisanych w planie, inwestycji z zakresu infrastruktury technicznej…). Przepisy ustawy z dnia 27 marca o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (dalej: ustawa o pizp) ustalają sposób i zakres partycypowania wszystkich zainteresowanych (a więc także podmiotów inwestorskich) w sporządzaniu dokumentów planistycznych. „Systemowy” obraz tej sfery wydaje się być dość całościowy i w miarę spójny… Niestety jej obraz rzeczywisty jest znacznie mniej zadawalający…